POCSO એક્ટ શું છે ? અને કોને થઇ શકે છે સજા ?

POCSO એક્ટ શું છે?

POCSO એક્ટનું પૂરું નામ પ્રોટેક્શન ઓફ ચિલ્ડ્રન ફ્રોમ સેક્સ્યુઅલ ઓફેન્સ એક્ટ છે. તેને ચાઇલ્ડ સેક્સ્યુઅલ ઓફેન્સ પ્રોટેક્શન એક્ટ પણ કહેવામાં આવે છે. આ કાયદો 2012માં લાવવામાં આવ્યો હતો. તેની રજૂઆતનું સૌથી મોટું કારણ જાતીય સતામણીના કેસોમાં સગીર છોકરીઓને રક્ષણ પૂરું પાડવાનું હતું.

આ કાયદો 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના છોકરાઓ અને છોકરીઓ બંનેને લાગુ પડે છે. POCSO હેઠળ દોષિત ઠરે તો કડક સજાની જોગવાઈ પણ છે. અગાઉ ફાંસીની સજાની જોગવાઈ ન હતી, પરંતુ બાદમાં આ કાયદામાં આજીવન કેદ જેવી સજા પણ ઉમેરવામાં આવી. ચાલો હવે POCSO એક્ટ હેઠળ આપવામાં આવતી કેટલીક અન્ય સજાઓ વિશે જાણીએ.

POCSO એક્ટમાં સજાની જોગવાઈ શું છે? - POCSO એક્ટમાં વિવિધ પ્રકારની સજાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. આમાં ગુનેગારને 20 વર્ષથી લઈને આજીવન કેદ સુધીની સજા થઈ શકે છે. આ સિવાય દંડ પણ ભરવો પડી શકે છે.  

કયા ગુનાની પરિસ્થિતિ માટે શું સજા આપવામાં આવી છે

પોર્નોગ્રાફી માટે બાળકનો ઉપયોગ કરવા બદલ દોષિત ઠરનાર કોઈપણ વ્યક્તિને 5 વર્ષ સુધીની જેલની સજા અને દંડ થઈ શકે છે. જો કોઈ બાળક બીજી વખત પોર્નોગ્રાફી માટે બાળકનો ઉપયોગ કરતા પકડાય તો તેને 7 વર્ષની જેલ અને અલગથી દંડ ભરવો પડી શકે છે. બાળકની અશ્લીલ તસવીરો એકઠી કરવા અથવા તેને કોઈની સાથે શેર કરવા બદલ સજાની જોગવાઈ પણ છે. આવા કિસ્સાઓમાં ગુનેગારને ત્રણ વર્ષની જેલની સજા થઈ શકે છે અથવા જેલ અને દંડ બંનેની સજા થઈ શકે છે.

જો 16 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળક પર ઘૂસણખોરીના જાતીય હુમલાનો દોષી સાબિત થાય છે, તો 20 વર્ષની જેલથી આજીવન કેદ સુધીની સજાની જોગવાઈ છે. જો આ કેસમાં સગીરનું મૃત્યુ થાય છે, તો ગુનેગારને મૃત્યુદંડ પણ આપી શકાય છે.

કોને થઇ શકે છે સજા? - આ સાથે એ પણ સ્પષ્ટ કરી દઈએ કે, POCSO એક્ટ હેઠળ માત્ર પુરૂષોને જ સજા આપવામાં આવતી નથી, પરંતુ જો કોઈ મહિલાએ પણ જાતીય ગુના કર્યા હોય તો જો તે દોષિત સાબિત થાય તો મહિલાને પણ તે જ સજા આપવામાં આવે છે. આ સિવાય પીડિત માત્ર છોકરી જ નહીં, પરંતુ બાળક પણ હોઈ શકે છે. સગીર બાળકોની જાતીય સતામણીના ઘણા કિસ્સાઓ પણ પ્રકાશમાં આવતા રહે છે. આવી સ્થિતિમાં, આ કાયદા હેઠળ, ગુનો કરનાર દરેક માટે સમાન સજાની જોગવાઈ છે, જ્યારે બાળક પીડિત હોય તો પણ ન્યાયની સમાન જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. 

   adv.bhupat makwana